COP 15: Acuerdo histórico nisqa pachantinpi biodiversidad nisqa allin kananpaq
Llaqtakunaqa 2030 watapaqmi pro-biodiversidad nisqa metakunayuqña kanku
Canadá suyupi Montreal llaqtapi biodiversidad nisqamanta hatun huñunakuypiqa, chaypi kaq suyukunam rimanakunku 2030 watapaqqa 30%llapas allpapi, mamaquchapi, quchapipas waqaychasqa kanqa.
Hatun llamkaymi kay pachapi imaymana kawsaqkunata waqaychanapaq. Mana hayk’aqpas kay pachantinpi política nisqapiqa manan hayk’aqpas biodiversidad nisqa ancha hatunchu karqan. Kay ñanqa manan facilchu karqan qhepa kaq conferencia biodiversidad nisqamanta 4 wata ñawpaqtaraq Covid-19 nisqa onqoyraykutaqmi qhepaman churasqa kashan. Principiopiqa China suyupi ruwakunan karqan, chaymi chay hatun huñunakuypa umalliqnin kan, ichaqa tukukuypiqa Canadá suyuwan kuska kuska umalliqmi karqan, Asia suyupi hatun suyupi Covid 0 nisqa política nisqa kasqanrayku.
Chay rimanakuyqa hamurqan qhepa minutollapi manaraq hatun huñunakuy tukukushaqtin, extremis nisqapi rimanakuykunaqa clásico nisqaman tukupushanña, kay wata COP 27 nisqapi rikusqanchis hina. Maypichus hatun ch’aqwaykuna kaptinpas, Rusiapi Ucraniapipas Guerra hina utaq Europapi electricidadpa, gaspa chanin wicharisqanwan energética nisqa sasachakuy kaptinpas, chaymi empresakuna electricidad nisqa rantiqkunata afectan, chaymi sasachakun achka suyukunapa rimanakuyninkunaman chayayta.
Yuyarinanchikmi, COP 27 rimanakuypiqa iskay hatun rimanakuykunam aswantaqa chayarqaku:
1 kaq rimanakuy: Aswan sut’i kaywan daños nisqapaq fondo común
2 kaq rimanakuy: Wakcha suyukunapi dañota hark’ay, pisiyachiy
Llapallan chaypi kaqkunapa firmasqan acuerdokuna
1 kaq rimanakuy: 2030 watakamam 30% allpapi, mamaquchapi, quchapipash amachana, chaynallataqmi waqllichisqakunatapas kutichipuna.
2 kaq rimanakuy: 2030 watakamam pisi pisimanta chinkachina subsidiokuna naturalezapaq mana allin kaqta, llaqtapa qullqinkuna churasqa ejemplopaq mana sustentable sacha sachakunata kuchuyman, chakra llamkayman utaq challwakuyman ñawpaqman puririypa favorninpi.
3 Rimanakuy: Indígena runakunapa hayñinkunata, pachamama amachashkamanta garantizak shina riksina.
4 kaq rimanakuy: Wakcha, pisi wiñasqa suyukunaman 31.000 hunu qullqita quna, chaynapi wiñaypaq tikrayta ruwanankupaq.
Qhipa kaq puntoqa wakin África suyukuna ukhupi wakin tensionta paqarichirqa, paykuna qhawarinku kay qullqikuna kunanpacha acuerdopi qillqasqamanjina astawanqa Chinaman, Brasilman utaq Indonesiaman rinqa, wakkuna ukhupi, manataq Áfricamanchu. Imaynaña kaqtinpas, rimanakunkuñan.
Chiaroscuro rimanakuymanta
Chay simipiqa manan allintachu sut’inchakun, biodiversidad nisqa amachanapaq, producción básica nisqa, consumo básica nisqa pisiyachiymanta, aswan sustentable nisqa ruwaymanta ima.
2010 watapi Ei-ichi Negishi rimanakuyqa manam chaylla firmasqapa allin ruwasqanqa iskayrayanapaq hinachu ruwakurqa.
"Karu puriy tukukuy" nisqa umalliqpa nisqanman hina
Huang Runqiu, Cumbre de Biodiversidadpa umalliqnin: Kayqa huk momento histórico. Kunanqa yaqañan tukupushanchis karu puriy, chaypin askha huñunakuykuna karqan imaymana cheqaskunapi. Chayta aypanapaqraqmi llamkarqanchik, pachantinpi Covid-19 unquypa chawpinpi. Hinaspa kunanqa, maymanchus rinaykuman chayaykuña.
Pukyu: https://www.companías-de-luz.com/noticias/policia-15/ nisqamanta.
