Pachak watakunam lliw Amerika hatun suyuqa Iwrupamanta, Áfricamanta runakunap pakakuna wasiman, musuq kawsayman tukurqan, ñawpaqta, chaymantataq Asiamanta. Kay lluqsiyqa niyta munarqa, allpata, mama quchata, wayrata ima, Uray Hemisferiomanta, Europapi, Asiapi ima mast’arikuq, modelos de ocupación y utilización de ocupación, utilización nisqa, Europapi, Asia nisqapi ima, invadisqankuta, especies domésticas utaq útiles nisqawan kuska, continente americano nisqaman, hinallataq en general Hemisferio Sur nisqamanpas Planetamanta, .
Kay qhipa 5 pachak watakunapiqa, kay pachap pachap, uywakunap, yurakunap, runap, virus, bacterias, hongos, aswan hatun termoreguladores nisqakuna, usqhaylla tikrayta rikurqanku.
Kay tikraykunaqa kunanqa pachata, biodiversidad nisqatapas, runapa culturan, étnica nisqa imaymana kaynintam tikrachkan, chaynallataqmi wiñasqa pachawan tupan, llaqtakunapi sayarichisqa, chaykunam civilizacionkunapa cuna nisqa.
Llaqtakunaqa runakunatan huñunku, ichaqa yachayninkuta, yachayninkuta, yuyayninkuta, kamay atiyninkuta, makinakunata, ichaqa onqoykunatapas, kunanqa maqanakuypa cunanmi kanku.
Maqanakuywan, awqanakuywanmi runakunata aswan millay awqankuman tukuchin, runakunatapas hatun peligroman tukuchin kay pachapaq, askha wañuchiq armankunawan, qhapaq kaywan, religionkunawan, política nisqawan, pisiyaywan, primakuna maskhaywan ima, allinta t’inkisqa,
Llank’ayqa, manaraq XX siglo kachkaptin, astawanqa runa, wasi uywakuna ima ruwaqku, ichaqa pachak wataña makinakunawan,
Maquinakunaqa necesitanku fuentes energéticas nisqakunata, chaymi rirqan carbón nisqamanta, vapor nisqamanta petrolman. Kaymi qallarirqan kunankama rikusqanchis guerrakuna.
Kay kallparayku awqanakuykunaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunata Rusiyawanmi aswan hatun virgen kallpata, llamk'achisqa kallpata ruraq karqanku, ahinataq gas licuado petrolero nisqakunata, icha petroleromanta hurqusqakunatapas, plásticos nisqakunatapas, icha abonos nisqakunatapas, icha nuclear nisqa kallpakunatapas, kunan pacha pachantinpi qullqichakuypa hatun pilarninkunam .
Ukranya awqanakuypi, mayqinchus Kimsa kaq pachap paqarimuynin, kay pachapi aswan hatun suyuwan, Asiap, Iwrupap allin rakinta hap'iq, OTANwan, mayqinchus aswan hatun allpata hap'iq, aswan llamk'achiq suyukunata huñun, chaymantataq mama qucha planetapi, chaymi eje hina inglés rimaq suyukunata, ahinataq Estados Unidos, Inglaterra, Canadá, Australia, Musuq Silanda, chaykuna kuska aswan hatun mast'ariyniyuq, aswan achka runayuq Rusiyamanta, Europapi aliadokunaman yapasqa , hinallataq Asia, kay pachakunapin runakunaqa manaña llank’ayllachu kanku aswanpas, llapanmanta aswantaqa, talento, yachay, experiencia, virtud, atiykuna mirasqa mirayninkupi, maquinakunapipas.
Ichaqa Rusia suyuqa Chinatan aliado fundamental hina hap’in, chay suyuqa aswan askha yachaysapa, yachaysapa runayoqmi kay planetapi, aswan askha maquinakunayoq, infraestructurayoq ima, huk suyukunamantaqa.
Chawpipiqa India suyum kachkan, kunanqa Brasilwan kuskam, punto neutral utaq equilibrio nisqapa chawpin hina, punta kaq hatun runakunawan, religionninkunawan, culturankunawan, iskay kaqtaq hatun biodiversidadninwan hinaspa recursos naturales nisqawan.
Intiwan litiowan kunan kallpa ruwaypa linchpinman tukuq, África, América Latina hinallataq mamaqochakuna aswan hatun fuentekuna genética nisqamanta, ciencia nisqa tukuy imata revolucionaq hampimanta mikhuy ruwaykama, hinallataq Paykunan aswan hatun ruruchiqkuna ch’uya yaku hinallataq oxígeno nisqa planetapi, gracias evaporación nisqawan, yunkakuna, mayukuna, urqu puntakuna, misk’i yaku planeta muyuriqpi phuyu hina puriq, hinallataq polokunapi hinallataq urqu glaciares nisqakunapi condensakuq, chaykunan Paykuna kanku phuyukunaq puriyninta señalaqkuna, hinallataqmi lamar qochapi puriq corrientekunamantapas. Kunan pacha q’uñikusqanrayku, chaywantaq chulluq polos nisqakunaqa, mama quchap puriyninta tikrachkanku, wayra-parakunata, ciclones nisqakunata, tornadokunata, ch’akiykunata, unu hunt’aykunata, nina rawraykunata, plagakunata paqarichispa.
América Latinamanta, Áfricamanta hatun migracionqa, kay hatun suyukunapi wakcha kay, maqanakuy mirarisqanwanmi, chaymi niyta munan, runaq factorninwan, kunanqa mirarunmi pacha tikraywan, especiekuna hatun chinkachiywan, llumpay challwakuywan, industrial extracción nisqawan minerales nisqamanta, chay frontera agrícola nisqapa brutal mastarikuynin, chaypim makinakuna runakunata qarqunku espacios físicos terrestres y marinas nisqamanta. Kayman yapasqataqmi, kay pacha muyuriqpi runakunaqa mirachirqanku necesitasqankuta, bienes nisqayoq kasqankuta, consumidorismo nisqatapas, aswanmi internetwan, willanakuywan, apaykachanawan, qhatuywan, qhali kaywan, otaq pachantinpi yachaywan ima t’inkisqa kasqanku, chaymanmi runakunata aysan llaqta chawpikuna, aswantaqa wiñasqa suyukunamanta, yaqa llapankuqa norte hemisferiopi, chaymi aswan allinqa kanman, yunkakunapaq, yunkakunapaqpas necesario kasqanrayku, mamaquchakuna huk kutitawan yakupa vapor , biodiversidad, genética nisqa ruruchiq kanankupaq willakuykunata, hinaspa manaña materia prima nisqa ruruchiq kaychu, aswantaqa mikhuy, mineral, petrol, hinallataq runaq yachayninpa paqariynin, chaymi factor fundamental siglo XXI nisqapi
