Biodiversidad nisqa amachayqa qallarikunmi pisiyachiymanta combustible fósil, proteína animal, chaymi aycha, leche, challwa, uhu, tropical madera, qara hinaspa exótico uywakuna pisiyachiymanta, manam traficollapaqchu aswanqa paykunawan imatapas ruwanankupaq marfil, aletas, qarakuna hinallataq drogakuna pisiyachinapaq, plástico nisqa reciclaje nisqa mirachiy plástico k’aspikunata, plástico ladrillokunata, mangueras, azulejos nisqakunata hukkunatapas ruwanapaq.
Combustible fósil nisqakunaqa mana iskayrayaspa punta kaqmi pisiyachinanpaq, kayqa atikunmanmi antawakuna, avionkuna, botekuna, wasipi cocinakunapas manaña gas, gasolina, diésel, huk combustiblekunatapas ruphachina kaptin, kallpata paqarichinankupaq .
Aycha mikhuyqa chiri utaq chiri suyukunapi mikhuypa teqsinmi, chaypin chiri timpukunata rit’iwan, hielowan, mana ruruchiq allpawan, chaymi waka uywayman aparqan, mikhuypa hatun paqariynin hina, kunanqa Amazonas suyupi pastokunata paqarichishan yunka, chaytaq wakakunata mikhuchinapaq, utaq cerealkunata tarpunku wallpakunata, wakakunata mikhuchinapaq. Chaymantapas, uywakunapi plaguicidakuna, hampikuna ima llamk’achisqankuqa runap qhali kay sasachakuyninman tukupuchkan, hampikuna locoyachiwanchik utaq wañuchiwanchik, plaguicidakuna cáncer unquyta paqarichimuchkan, hormonas, vitaminas utaq antibióticos uywakunapipas uywakunata afectachkan.Runakuna Kay hiperproteico mikhuyqa kananmi pisiyachisqa chakra kanchapi, michiq uywakunata, lecheta, aychata ima pisiyachinapaq, chaykunan runaq rikch’ayninpi mana wawayoq kayta paqarichimushanku, ichaqa sayayninta, unay kawsaynintapas yapanku chaypas, ichaqa machuyay watakunaqa mana ruruchiq watakunan , mana atiyniyoq kayninku, hinallataq recursokuna mikhusqankupas mana allin kutichiyniyoq , ichaqa paganapaq hina qhawarikun imaraykuchus huk sobranteta paqarichirqanku chaymi mana llank’aspa kawsankuman, sasachakuyqa kunanqa askha watakuna llank’asqankun asuykushan mana llank’anayoq watakunaman, ichaqa tukupaypiqa makinakuna runaq llank’ayninta mirachiyta atinku hinaspa hukta paqarichiyta atinku excedente wiñaypaq hinaspa kaykunaqa kunan, wiñasqa suyukunapi, chiqap paqarichiq utaq qullqichakuq astawanqa jubilasqakunaman.
Challwakuna mikhuyqa mama quchakunapi, mama quchakunapipas kawsay urmachiymanmi apachkan, kay llumpay challwakuyqa pacha tikraymanmi yapan, lamar quchakunata qachachaman. chayta kuska. paykunaqa huk mana allin pachatan paqarichishanku kinsa tawa t’aqapi kay planetapi.
Chay lujo. Kunan pachaqa usuchiy, mikhuy munay, yanqa kay ima hatun sasachakuykunam kay pacha planetapaq, cocodrilokunapa bolsankuna, tiburón aleta sopa, marfilmanta joyakunapas chay sasachakuypa hukninmi. Uywakunata otaq sach’akunata lujopaq wañuchiyqa caobamanta pampayoq kananpaq otaq sumaq k’aspimanta muebleyoq kananpaqmi kay planetapaq hatun sasachakuykunata apamushan.
Ichaqa aswan hatunmi wakcha nacionkunapi wakcha runakuna, wakcha barriokunapi wakchakuna hina. nisqa uywakunata, sach’akunata, huk runakunatapas wañuchiqman tukupunku, qhapaq suyukunamanpas haykuqman tukupunku, hukkunatapas, qolqellapaq wañuchiyta atiqmi kanku, huk laberinto nisqapin kashanku, chaypin kunan pacha kawsanankupaq ruwasqankuqa mirayninkuq wañuynin niyta munan , manachus ayqekunkuman qhapaq wichayman, yapa-yapamantaña ayllunkupaq llank’asqankuta rimankuman chaypas, cheqaqpiqa wakcha llaqtanchiskunapi ruwasqanchisqa llaqtanchiskunata infiernoman tukuchiymi, chaymantan ayqekuyqa modaman tukupun, necesidadman otaq hukman tukupun sasachakuy mana allichayniyuq, planetapi unquq sitiopi.
Imaynan Rusiawan OTANwan Ucraniamanta maqanakuyqa ancha sasa karunchakuy ñanpi kashan, chaymi kinsa kaq hatun maqanakuyman apakun, chay hinallataqmi pachantinpi kawsaypas mana kutimuy ñanpi kashan, chaypin kawsayqa kay planetamanta aswan chaniyoqman tukupushan , ichaqa runaq rikch’ayninmi aswan awqanman tukupun. hinaspapas pachamamapa aswan millay awqanpi, mana iskayrayaspa tukuy rikchaq hatun llakikunawan chinkachiwananchikta munaspan, wakin rikchaq uywakunata qispichinapaq. Risqanchisman hinan kay Pachapi kawsayqa atikunman mana runayoqlla, sichus runa mana hatun t’ikraykunata ruwayta atisunmanchu chayqa.
